Gdy katar mija, a oczy przestają łzawić - kilka słów o odczulaniu

Odczulanie, zwane również immunoterapią to forma leczenia, jaką stosuje alergolog, aby sprowokować układ immunologiczny pacjenta do reakcji naprawczej - zwiększonej tolerancji alergenu. Choć jest to metoda uważana za bezpieczną, to tak jak w przypadku każdej innej terapii i tutaj mogą wystąpić skutki uboczne, o których lekarz powinien uprzedzić pacjenta.

Czy każdy może zostać odczulony?

Ilość substancji drażniących, jakie współcześnie znajdują się w powietrzu, jedzeniu i środkach czystości sprawiły, że alergie stały się plagą XXI w. Jak pokazują wyniki programu ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce), choroby alergiczne występują u aż 40% populacji. Towarzyszące temu: nawracający nieżyt nosa, trudności w oddychaniu, czy zapalenie spojówek mobilizują do podjęcia decyzji o odczulaniu.

Nie ma przy tym wyraźnych przeciwwskazań co do tego, kto może, a kto nie powinien być poddany immunoterapii. Zaleca się jednak, by leczenie alergii nie było przeprowadzane u dzieci przed ukończeniem 5 roku życia. Szczególną ostrożność należy również zachować u osób, które borykają się z chorobami wieńcowymi, zaburzeniami pracy serca czy nowotworami.

Bez względu jednak na wiek i kondycję zdrowotną pacjenta, alergolog przed podjęciem decyzji o wdrożeniu odpowiedniego leczenia, przeprowadza kwalifikację chorego - zbiera wywiad i przeprowadza badania wstępne.

Jak przebiega odczulanie?

Immunoterapię każdorazowo zaczyna się od kwalifikacji pacjenta do leczenia. W tym celu alergolog wykonuje testy skórne, by ustalić, z którymi substancjami układ immunologiczny sobie nie radzi. W następnym kroku, gdy pojawią się reakcje skórne, lekarz zleca oznaczenie poziomu swoistych przeciwciał IgE. Analizę tę wykonuje laboratorium na podstawie pobranej próbki krwi. Umożliwia to oznaczenie ich poziomu wyjściowego i tym samym dostosowanie immunoterapii, której zadaniem jest zmobilizowanie układu immunologicznego do produkcji przeciwciał w klasie IgG.

Po pozytywnie zakończonej kwalifikacji można przejść do leczenia. Odczulanie zawsze rozpoczyna się w czasie, gdy pacjent w najmniejszym stopniu narażony jest na kontakt z alergenem. W przypadku uczulenia na pyłki najlepszym okresem jest więc jesień i zima.

Cały proces zamyka się dwóch etapach:

• faza odczulania - szczepionka podawana jest w odstępach 7 do 14 dni przez około 3 miesiące,
• faza podtrzymująca - szczepionka podawana jest co 4 do 6 tygodni przez okres nawet 5 lat.

Warto przy tym zaznaczyć, że leczenie alergii na NFZ jest możliwe tylko przy stosowaniu niektórych szczepionek. Terapia lekami podjęzykowymi realizowana jest natomiast wyłącznie jako usługa pełnopłatna.

Jakie skutki uboczne mogą pojawić się przy odczulaniu?

Odczulanie jest związane z poddawaniem organizmu wpływowi alergenu. Stąd zawsze istnieje ryzyko, że układ immunologiczny zareaguje zbyt gwałtownie. Jak wyjaśnia lekarz alergolog i dermatolog Liliana Felisiak, to właśnie z tej przyczyny po każdej iniekcji pacjent przez około 30 minut jest pod obserwacją personelu medycznego. Wszystko po to, by w razie wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, natychmiast podać leki ratujące życie i wezwać pogotowie.

Do mniej niebezpiecznych skutków ubocznych, jakich można spodziewać się podczas odczulania, należą:

• wysypka w formie tzw. pokrzywki,
• rumień,
• katar,
• opuchlizna (w tym obrzęk naczynioruchowy),
• astma.

Bez względu na stopień nasilenia niepożądanych reakcji organizmu na odczulanie zawsze należy poinformować o nich lekarza. Dzięki temu będzie mógł podjąć decyzję dotyczącą dalszego leczenia lub zmienić metodę odczulania.